CO₂‑emissies

Wat zijn CO₂‑emissies?

CO₂‑emissies zijn de hoeveelheid kooldioxide die in de atmosfeer wordt uitgestoten, vooral door het verbranden van fossiele brandstoffen. In het wegvervoer komen CO₂‑emissies voort uit de verbranding van diesel, benzine, aardgas of uit de opwekking stroomopwaarts van elektriciteit die voertuigen gebruiken. Omdat CO₂ het dominante broeikasgas is van voertuigen, is het een kernindicator voor de klimaatimpact van een vloot en wordt het vaak uitgedrukt als kilogram of gram CO₂ per kilometer, per voertuig of per tonkilometer.

Hoe CO₂‑emissies werken in het wegvervoer

In het wegtransport en last‑mile‑bezorging hangen CO₂‑emissies af van brandstoftype, voertuigrendement, beladingsgraad, rijgedrag en routeplanning. De twee belangrijkste rekenkundige grenzen zijn:

• Tank‑to‑Wheel (TTW): emissies van de brandstof die in het voertuig wordt verbrand.

• Well‑to‑Wheel (WTW): TTW plus upstream emissies door brandstofproductie, distributie of elektriciteitsopwekking.

Verladers en vervoerders sluiten ook aan bij de reikwijdten van broeikasgasboekhouding:

• Scope 1: directe CO₂‑emissies van eigen of gecontroleerde voertuigen (vervoerders, private fleets).

• Scope 3: ingekochte vervoersdiensten (verladers die uitbesteden aan vervoerders), vaak gerapporteerd als CO₂e (CO₂‑equivalent) om andere gassen mee te nemen.

Voor zware vrachtwagens hebben factoren zoals aerodynamisch ontwerp, rolweerstand van banden, motortechnologie en snelheid een sterk effect op CO₂‑emissies. Operationele keuzes — zoals het verminderen van lege kilometers, het verbeteren van de beladingsgraad, het vermijden van congestie, stationair draaien beperken en de temperatuurregeling in koeltrailers optimaliseren — veranderen eveneens het koolstofprofiel van een rit aanzienlijk.

Wil je de praktische aanpak en parameters zien? Bekijk de berekening van de CO₂‑footprint per transport.

Sectorcontext

Klanten, toezichthouders en financiers vragen in toenemende mate om transparante rapportage over CO₂‑emissies in de logistiek. Industriestandaarden zoals ISO 14083 bieden geharmoniseerde methoden om vervoersemissies te berekenen en toe te wijzen over modaliteiten en zendingen. Veel verladers vragen CO₂‑emissies per zending in RFQ’s en prestatie‑evaluaties, en vervoerders gebruiken deze kengetallen om diensten te differentiëren, te voldoen aan bedrijfsdoelstellingen voor duurzaamheid en te reageren op CO₂‑gebaseerde toltarieven of stedelijke toegangsregels. Voor context over beleid en compliance kunt u terecht bij deze gids over CO₂‑management, regelgeving en reductiedoelen. Nauwkeurige, vergelijkbare rapportage ondersteunt routeplanning, modaliteitskeuzes (bijv. weg‑railcombinaties) en investeringsbeslissingen in koolstofarme technologieën zoals elektrische trucks, biobrandstoffen (bijv. HVO) of gecomprimeerd aardgas waar passend.

Belangrijke componenten en voordelen

• Activiteitsdata: Invoer van hoge kwaliteit (werkelijk brandstofverbruik, afstand, GPS‑traces, payload, gebruik van temperatuurregeling) bepaalt nauwkeurige CO₂‑resultaten. Telematicagegevens spelen hierbij een sleutelrol; zie de essentiële functionaliteiten van telematica die deze data voeden.

• Rekenmethode: Kies consequent voor TTW of WTW; vermeld de scope en eventuele inbegrepen CO₂e‑gassen.

• Emissiefactoren: Gebruik actuele, betrouwbare factoren voor brandstoffen en elektriciteitsmixen; werk bij wanneer routes of netten veranderen.

• Allocatiemethode: Verdeel de CO₂‑emissies van een voertuig over zendingen via tonkilometers, volume, pallets of tijd; documenteer de logica voor deellading (LTL).

• Datakwaliteitsniveaus: Geef aan of berekeningen gemeten brandstof, telematica of defaultgemiddelden gebruiken; hogere niveaus verhogen de geloofwaardigheid.

• Operationele hefbomen: Route‑optimalisatie, laadbundeling, backhaul‑planning, snelheidsbeheer, eco‑driving, preventief onderhoud en slimme koeling kunnen CO₂‑emissies snel verlagen.

• Strategische hefbomen: Vlootvernieuwing, alternatieve brandstoffen, elektrificatie voor stedelijke leveringen en chauffeurstraining zorgen voor diepere, blijvende reducties.

• Voordelen: Kostenbesparingen door brandstofefficiëntie, voldoen aan rapportage‑eisen, hogere winratio’s in tenders, risicobeheersing richting regelgeving en voortgang richting corporate klimaatdoelen.

Praktijkvoorbeelden

• FTL‑langetrajectvervoerder: Een vervoerder gebruikt gemeten dieselverbruik en ISO 14083‑methoden om CO₂‑emissies per corridor te berekenen. Door de gemiddelde snelheid te verlagen, bandenspanning te optimaliseren en de gemiddelde belading met 8% te verhogen via betere planning, reduceert het bedrijf de TTW‑emissie‑intensiteit (g CO₂/tonkilometer) met dubbele cijfers terwijl de marges verbeteren.

• LTL‑geconditioneerd netwerk: Een LTL‑operator wijst voertuigniveau‑emissies toe aan zendingen op basis van gewicht‑afstand, met een opslag voor gekoelde stops. Nachtleveringen, minder deuropeningen en setpoint‑optimalisatie verminderen de draaitijd van de koeling, wat WTW‑emissies verlaagt zonder productintegriteit op te offeren.

• Stedelijke last‑mile‑vloot: Een retailer vervangt een deel van dieselbestelwagens door elektrische varianten op dichte stadsroutes, geladen met een gecontracteerde koolstofarme elektriciteitsmix. Gecombineerd met dynamische routeplanning om lege omwegen te beperken, dalen de CO₂‑emissies per stop aanzienlijk en verbetert de luchtkwaliteit in zones met beperkingen.

Conclusie

CO₂‑emissies zijn de kernmaatstaf voor klimaatimpact in het wegvervoer, en een consistente, geloofwaardige berekening vormt de basis voor reductie. Door nauwkeurige data, gestandaardiseerde methoden en gerichte operationele en strategische acties te combineren, kunnen verladers en vervoerders CO₂‑emissies verlagen, aan de verwachtingen van stakeholders voldoen en efficiëntiewinsten ontsluiten in het weglogistieke netwerk. Voor praktische instructies over data, parameters en berekeningsstappen kunt u de uitleg over de CO₂‑footprint per transport raadplegen.